Welke stappen moet je ondernemen als een tand afbreekt, los zit of uit de mond is; ofwel wat te doen bij een tandletsel? Eerst is het belangrijk om vast te stellen of het om een letsel bij een melktand of een blijvende tand gaat. Melktanden mogen nooit worden teruggeplaatst, omdat het schadelijk kan zijn voor de tanden die nog uit moeten komen. Zoek de tand daarom op en neem ze mee naar de tandarts voor controle. Bij een afgebroken melktand kan de tandarts de scherpe rand gladslijpen, zodat uw kind de tong niet beschadigt. Bij sommige sporten, zoals hockey en rugby, is er het risico van ongevallen en schade aan het gebit. Deze is vaak te beperken door een op maat gemaakte gebitsbeschermer te dragen. Uw tandarts kan deze voor u verzorgen.
Blijvende tand eruit…
- Zoek de tand snel op. Pak de tand vast bij de kroon: het deel dat boven het tandvlees zichtbaar is. Vermijd contact met de wortel. Aanraking van de wortel doodt de gevoelige cellen, wat de kans op succesvolle terugplaatsing van de tand zal verkleinen.
- Spoel de tand 10 seconden voorzichtig af met koud water. Dit zorgt ervoor dat vuil wordt verwijderd en de tand een grotere kans heeft om het te overleven. Reinig de tand nóóit met reinigingsmiddelen of een borsteltje. Dat maakt de kans op een succesvolle terugplaatsing kleiner.
- Plaats de tand terug in de mond, in de oorspronkelijke positie. Het kan zijn dat hij niet perfect past, dat maakt niet uit.
- Lukt terugplaatsen niet? Bewaar de tand in de mond (in de ruimte tussen de kiezen en de wang) of in een beker met speeksel of koude melk. De cellen op de tandwortel kunnen relatief lang overleven in speeksel of melk en dit voorkomt dat de tandwortel opzwelt en afsterft. Als de tand langer dan een half uur droog is geweest, kan hij nauwelijks met succes worden teruggezet. Het is dus belangrijk dat je de tand goed bewaart! Bewaar de tand nooit in water, maar bijvoorbeeld wel in koude melk of speeksel, en gebruik nooit reinigingsmiddelen of een borsteltje om het schoon te maken.
- Lukt het terugplaatsen wel? Houd de tanden op elkaar met een watje, gaasje of zakdoek ertussen, om de tand te stabiliseren.
- Ga direct naar de tandarts. Die zal de teruggeplaatste tand controleren en vastzetten (spalken). Hoe sneller u dit doet, hoe groter de kans op een succesvolle terugplaatsing.
Tand afgebroken…
- Bewaar het afgebroken tanddeel in een glas (halfvolle) melk of speeksel.
- Ga direct met de afgebroken tand naar de tandarts.
- De tandarts bekijkt of hij het afgebroken stuk kan terugplaatsen. Als terugplaatsing niet mogelijk is, herstelt de tandarts de tand met tandkleurig materiaal.(composiet).
De tand staat los…
- Niet aankomen of terugduwen.
- Ga direct naar de tandarts.
Voorkom sportongelukken: draag een gebitsbeschermer
Bij sommige sporten heeft u meer kans op tandletsel. Door het dragen van een gebitsbeschermer (bitje) kunt u de schade vaak beperken. Kant en klare gebitsbeschermers zijn te koop in sportwinkels, maar u kunt ook een gebitsbeschermer op maat laten maken door uw tandarts. De op maat gemaakte gebitsbeschermer wordt speciaal ontwikkeld voor uw gebit en biedt daarom meer bescherming dan een gebitsbeschermer die u zelf op maat moet maken nadat u deze in de winkel koopt. Ook zit een op maat gemaakte gebitsbeschermer over het algemeen comfortabeler. Vraag uw tandarts voor meer informatie over gebitsbeschermers.
Download de ‘Tand eruit? Tand erin!’ poster
De beroepsvereniging van tandartsen (KNMT) heeft een poster ontwikkeld om op te hangen bij onder andere sportverenigingen en scholen. De poster legt in drie stappen uit wat te doen bij tandletsel. Download de tandletsel poster hier.