Voeding heeft veel invloed op de mondgezondheid. Niet alleen wát je kind eet of drinkt, maar ook hoe vaak je kind eet of drinkt, heeft invloed op zijn of haar gebit. Om gaatjes (cariës) en tanderosie (het verdwijnen van tandglazuur) te voorkomen is het belangrijk dat jouw kind niet te vaak en niet te zuur of zoet eet of drinkt.
Hoe ontstaan gaatjes?
Gaatjes (cariës) ontstaan als er tandplak op de tanden aanwezig is. Van het eerste ontstaan van gaatjes voelt je kind meestal niets. In het glazuur duurt het lang voordat cariës zich uitbreidt, want glazuur is een hard en dicht materiaal. Elke keer als je kind iets eet of drinkt, zetten bacteriën in de tandplak de suikers en koolhydraten in het voedsel om in zuur. Zo ontstaat een zuurstoot die het glazuur kan aantasten, waardoor gaatjes ontstaan. Als het cariësproces zich voortzet, dan wordt het dieper gelegen tandbeen (dentine) aangetast. Dentine is veel zachter dan glazuur en dus kan cariës zich daar veel sneller uitbreiden.
Wat is tanderosie?
Hoewel het niet altijd goed te proeven is, is veel eten en drinken zuur. Tanderosie is slijtage van het tandglazuur en ontstaat door zuren. Doordat kinderen vaker en meer frisdranken en vruchtensappen drinken, is de kans op tanderosie groter.
Maximaal 7 eet- en drinkmomenten per dag
Speeksel heeft een beschermende werking en neutraliseert het zuur in de voedingsmiddelen, waardoor het gebit zich weer kan herstellen. Om het tandglazuur goed te laten herstellen van de zuuraanvallen, is het belangrijk het aantal eet- en drinkmomenten te beperken tot maximaal zeven per dag (afhankelijk van het tijdstip waarop jouw kind gaat slapen). Dat zijn drie hoofdmaaltijden en maximaal vier tussendoortjes. Wat wij verder nog adviseren:
- Eet of drink na een maaltijd 2 – 2,5 uur niets. Behalve water; dat mag altijd;
- Eet of drink 1 uur voor het tandenpoetsen geen zure producten;
- Eet of drink na het laatste tandenpoetsen niets meer en neem geen eten of drinken mee naar bed. Behalve water; dat mag altijd;
Een gezond gebit is kinderspel
Opgroeien zonder gaatjes is makkelijker dan je denkt. Met deze 6 tips van de beroepsvereniging voor tandartsen (KNMT) voorkom je gaatjes:
- Zorg voor maximaal 7 eet- en drinkmomenten per dag.
- Poets vanaf het doorbreken van het eerste tandje met fluoridetandpasta.
- Eet of drink na het poetsen ‘s avonds niet meer. Water mag altijd.
- Neem jouw kind vanaf het doorbreken van het eerste tandje mee naar de tandarts.
- Poets 2x per dag 2 minuten en poets tót 10 jaar altijd na.
- Geef geen flesjes met (dik)sap of limonade aan kleine kinderen.
Regelmatig tandartsbezoek
Het is heel lastig zelf te bepalen of jouw kind gaatjes heeft. Laat het gebit van je kind daarom controleren door de tandarts vanaf het moment dat het eerste tandje doorbreekt. Wanneer de gaatjes namelijk niet worden behandeld, kan dit schade toebrengen in het onderliggende blijvende gebit van je kind.
Veelgestelde vragen over voedingtips voor kinderen
Alle voedingsmiddelen, inclusief melk en groente, bevatten bepaalde suikers. Suikers en zetmeel in eten en drinken zorgen voor tandplak. Dit is een kleverig laagje dat bestaat uit bacteriën en voedselresten. Het laagje heeft dezelfde kleur als tanden en kiezen en is hierdoor moeilijk te zien. Als je tandplak te lang laat zitten, kan dit gaatjes (cariës) en tandvleesproblemen veroorzaken. Bacteriën in tandplak zetten deze suikers namelijk om tot zuur dat het tandglazuur aantast.
Alle zure voedingsmiddelen kunnen het gebit aantasten en voor slijtage van het tandglazuur zorgen (tanderosie). Met name zuur fruit zoals citrusvruchten, frisdrank, vruchtensap, sportdrank, zure kruidenthee, saladedressings, snoepgoed, vitamine C of aspirine. Gewone frisdranken bevatten veel zoetstoffen en zuur. Light frisdranken zijn kunstmatig gezoet, maar zijn even zuur. Water en ongezoete thee of koffie zijn niet schadelijk voor je gebit. Fruitthee is wel gezoet.
- Om de hoeveelheid suikers die je kind binnen krijgt te beperken, is het belangrijk dat je voedingsetiketten leest en voedingsmiddelen en dranken kiest met zo min mogelijk (toegevoegde) suikers.
- Verminder ook het gebruik van zure dranken en voeding of leng dranken aan met water. Geef je kind liever water, gewone thee (zonder suiker) of zuivel. Geen vruchtenthee bijvoorbeeld en dus ook geen zuivel met toegevoegde suikers.
- Laat je kind zure dranken en levensmiddelen niet te lang in de mond houden. Laat bij voorkeur met een rietje drinken.
- Laat je kind niet zuigen op zuur snoepgoed, Vitamine C-tabletten en aangezuurde levensmiddelen.
- Laat je kind naspoelen met water of melk, of op suikervrije kauwgom kauwen. Dit neutraliseert het zuur.
- Als je kind bij het ontbijt vruchtensap drinkt, poets dan bij voorkeur de tanden voor het ontbijt.
Hier lees je meer over een gezond voedingspatroon.
Bron: KNMT en Dr. G.A. van der Weijden, tandarts parodontoloog/ implantoloog
Lees ook: Wat geef ik mijn kind te drinken? (4-13 jaar) – Advies Voedingscentrum
Wanneer je kind te vaak op een dag eet of drinkt, krijgt het tandglazuur onvoldoende kans te herstellen van de zuuraanvallen. Afhankelijk van het tijdstip waarop je kind gaat slapen, adviseren we om het aantal eet- en drinkmomenten van je kind te beperken:
- 5 momenten als jouw kind voor 19 uur gaat slapen
- 6 momenten als jouw kind na 20 uur gaat slapen
- 7 momenten als jouw kind na 22 uur gaat slapen
Laat je kind na een maaltijd twee tot tweeënhalf uur niets eten of drinken (behalve water) en ieder geval niet vaker dan 7 keer per dag. Dat snoepje bij de kapper, die koekjes bij oma of dat extra tussendoortje bij de oppas tellen ook mee.
Heeft jouw kind trek in iets lekkers en wil je dat toch geven? Geef dan liever 3 keer iets tegelijk dan 3 keer verspreid over de dag. Dan hoeft de mond maar één keer zo’n zuuraanval te verwerken.
Geef jouw kind na het poetsen ‘s avonds geen flesje drinken mee naar bed, behalve water. ’s Nachts kunnen de suikers in dranken zoals melk of limonade volledig hun gang gaan en de tanden van jouw kind aantasten. Dat heeft gaatjes in het melkgebit tot gevolg. We noemen dit ‘zuigflescariës’.
Laat jouw kind daarnaast zo vroeg mogelijk wennen aan het drinken uit een beker. Want door het sabbelen op een zuigflesje met sap, limonade of yoghurtdrankjes hebben de suikers nog meer kans om gaatjes te veroorzaken.